Thuốc chống trầm cảm: Tác dụng và những vấn đề cần thận trọng

Thuốc chống trầm cảm thường được sử dụng cho các trường hợp trầm cảm nặng nhằm giúp kiểm soát và thuyên giảm tốt các triệu chứng nguy hiểm, hỗ trợ gia tăng hiệu quả của quá trình điều trị. Tuy nhiên các loại thuốc này có khả năng gây ra các tác dụng phụ ngoài ý muốn nên cần phải thực sự cẩn trọng khi sử dụng.

Thuốc trầm cảm cần được sử dụng đúng theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.

Thuốc chống trầm cảm là gì? Tác dụng

Thuốc chống trầm cảm là loại thuốc thường xuyên được sử dụng trong các trường hợp hỗ trợ điều trị cho các bệnh nhân mắc bệnh trầm cảm, đặc biệt là trầm cảm ở giai đoạn nặng. Bên cạnh đó, loại thuốc này còn có thể được chỉ định dùng để cho các bệnh lý có liên quan như rối loạn lo âu, rối loạn lưỡng cực hoặc các vấn đề đau mãn tính,….

Thuốc chống trầm cảm tuy không có tác dụng thay thế hoàn toàn cho các phương pháp điều trị bệnh tận gốc nhưng nó có công dụng rất tuyệt vời trong việc cải thiện tâm trạng, tinh thần cho người bệnh. Bên cạnh đó, nó còn hỗ trợ cải thiện chất lượng giấc ngủ, giúp ngủ ngon hơn, kích thích sự thèm ăn và gia tăng sự tập trung, cải thiện trí nhớ của bệnh nhân.

Theo chia sẻ của Eric Endlich – Tiến sĩ tâm lý học ở Boston cho biết thì thuốc chống trầm cảm có khả năng tốt trong việc tái khởi động tâm trạng và tạo thêm động lực tích cực để người bệnh có thể vượt qua được những trạng thái tâm lý tồi tệ, giúp họ cảm nhận rõ hơn về sự hạnh phúc và có niềm tin vào cuộc sống, tương lai.

Nhờ vào những lợi ích tuyệt vời đó mà thuốc chống trầm cảm thường xuyên được cân nhắc áp dụng cho các trường hợp bệnh để giúp bệnh nhân phục hồi và cải thiện sức khỏe tốt hơn. Tuy nhiên, loại thuốc này cũng có thể gây ra một số tác dụng phụ ngoài mong muốn gây khó chịu hoặc thậm chí là đe dọa đến tính mạng của con người.

Vì thế, quá trình sử dụng thuốc chống trầm cảm cần được theo dõi chặt chẽ, người bệnh cần tuân thủ nghiêm ngặt các chỉ định dùng thuốc của bác sĩ chuyên khoa để đảm bảo an toàn cho quá trình sử dụng. Tùy thuộc vào mỗi tình trạng bệnh khác nhau mà các chuyên gia, bác sĩ sẽ cân nhắc để đưa ra đơn thuốc với liều lượng phù hợp, giúp bệnh nhân mau chóng khắc phục tốt các triệu chứng nguy hiểm và phục hồi sức khỏe hiệu quả.

Một số loại thuốc chống trầm cảm phổ biến hiện nay

Thuốc chống trầm cảm bao gồm nhiều loại khác nhau và mỗi loại sẽ hoạt động dựa theo một cách riêng biệt. Tuy nhiên, tất cả các loại thuốc này đều có chung một nguyên lý đó chính là hỗ trợ làm gia tăng các chất dẫn truyền thần kinh đã bị suy giảm do ảnh hưởng của trầm cảm, từ đó giúp người bệnh khắc phục tốt các triệu chứng buồn bã, chán nản, lo lắng, suy sụp,…

Thuốc chống trầm cảm được chia thành nhiều nhóm với các nguyên lý hoạt động khác nhau.

Cụ thể một số loại thuốc chống trầm cảm thường được sử dụng phổ biến hiện nay như:

1. Các chất ức chế tái hấp thu serotonin chọn lọc (SSRIs)

Các chất ức chế tái hấp thu serotonin chọn lọc (SSRIs) là một trong những nhóm thuốc chống trầm cảm thế hệ mới hiện đang được sử dụng rộng rãi và phổ biến nhất trong quá trình can thiệp cho người bệnh trầm cảm. Không chỉ thế, nó còn mang đến tác dụng tốt đối với những trường hợp rối loạn lo âu, rối loạn lưỡng cực, rối loạn ám ảnh cưỡng chế hoặc người bị stress, căng thẳng kéo dài liên tục.

Nhóm thuốc này hiện đang được giới chuyên môn đánh giá cao về hiệu quả, có thể áp dụng được cho nhiều đối tượng bệnh lý khác nhau và đặc biệt nó ít gây ra các tác dụng phụ nguy hiểm. Cụ thể một số loại thuốc thuộc nhóm SSRIs thường được chỉ định sử dụng như Escitalopram, Citalopram, Sertraline, Fluoxetine, Paroxetine.

Cơ chế hoạt động: Nhóm thuốc này hoạt động dựa theo nguyên lý ức chế sự hấp thu của serotonin trong các tế bào thần kinh tại synap, từ đó làm giảm bớt nồng độ serotonin bên trong não bộ. Theo chia sẻ của các chuyên gia thì nồng độ serotonin của người bệnh trầm cảm thường sẽ rất thấp nên dễ dẫn đến các trạng thái buồn bã, chán nản, suy sụp, tuyệt vọng. Nên việc kích thích gia tăng nồng độ serotonin sẽ giúp giảm bớt các triệu chứng khó chịu, cân bằng tốt trạng thái tâm lý cho người bệnh.

2. Chất ức chế tái hấp thu serotonin và norepinephrine (SNRI)

Đối với các trường hợp người bệnh trầm cảm hoặc mắc phải các bệnh lý tâm thần có liên quan (stress sau chấn thương, bệnh ám ảnh – xung lực, căng thẳng quá mức, chứng hoảng sợ, lo âu toàn thể, …) nhưng sử dụng SSRIs không hiệu quả thì sẽ được cân nhắc đổi sang dùng thuốc chống trầm cảm nhóm SNRI. Các loại thuốc thuộc nhóm ức chế tái hấp thu serotonin và norepinephrine cũng mang đến công dụng rất tốt trong quá trình điều trị và phục hồi sức khỏe tinh thần cho người bệnh.

Duloxetine, Desvenlafaxine, Venlafaxine là những loại thuốc nhóm SNRI thường được sử dụng cho nhiều trường hợp khác nhau. Tuy nhiên, thuốc có khả năng gây ra một số tác dụng phụ ngoài ý muốn nên cần phải thực sự cẩn thận trong khi dùng, tuân thủ đúng theo các hướng dẫn dùng thuốc của bác sĩ chuyên khoa.

Thuốc chống trầm cảm có thể sử dụng đa dạng cho các trường hợp rối loạn lo âu, rối loạn lưỡng cực,…

Cơ chế hoạt động: Cũng như tên gọi của nó, các loại thuốc nhóm này sẽ có tác dụng ức chế tái hấp thu serotonin và norepinephrine bên trong não bộ để làm thuyên giảm tốt các triệu chứng của bệnh. Ngoài ra, một số ít loại thuốc nhóm SNRI cũng có tác dụng tái hấp thu dopamin, tuy nhiên không mang đến hiệu quả cao.

3. Thuốc chống trầm cảm ba vòng (TCAs)

Đây là một trong những loại thuốc chống trầm cảm đầu tiên được sử dụng trong việc can thiệp và hỗ trợ tốt cho các tình trạng bệnh. Hiện nay nhóm thuốc này không được sử dụng phổ biến như trước đây bởi khả năng gây ra tác dụng phụ cao. Do đó, nó chỉ được chỉ định áp dụng cho các trường hợp không thể đáp ứng tốt với những loại thuốc chống trầm cảm tiên tiến khác, điển hình là SSRIs và SNRI.

Một số loại thuốc chống trầm cảm ba vòng thường được sử dụng như thuốc clomipramine (Anafranil), thuốc desipramine (Norpramin), thuốc Amitriptyline hoặc thuốc Trimipramine (Surmontil). Tuy nhiên, các loại thuốc thuộc nhóm này thường có tác dụng chậm nên người bệnh cần phải kiên trì sử dụng và thực hiện đúng theo yêu cầu của bác sĩ để đạt được hiệu quả cao nhất.

Cơ chế hoạt động: Các loại thuốc thuộc nhóm TCAs sẽ có cơ chế hoạt động tương tự như nhóm SNRIs, nó giúp ức chế tái hấp thụ norepinephrine và serotonin trong não bộ, đồng thời ngăn chặn hiệu quả các thụ thể muscarinic M1, histamin H1 và alpha-adrenergic, cải thiện tốt các triệu chứng trầm cảm.

4. Thuốc ức chế monoamin oxydase (MAOI)

Các loại thuốc chống trầm cảm thuộc nhóm MAOI sẽ được cân nhắc kỹ lưỡng khi quyết định áp dụng cho các trường hợp trầm cảm không thể đáp ứng tốt với những loại thuốc thuộc các nhóm SSRIs, SNRI, TCAs. Cũng bởi thuốc ức chế monoamin oxydase có nhiều khả năng gây ra các tác dụng phụ làm ảnh hưởng đến sức khỏe và tình trạng bệnh của người dùng.

Mỗi loại thuốc chống trầm cảm sẽ có công dụng và mức độ hiệu quả riêng biệt.

Đồng thời, nhóm thuốc này cũng có khả năng tương tác với một số loại thuốc khác hoặc các loại thức ăn nhất định. Do đó, trong những trường hợp đặc biệt cần thiết, bác sĩ chuyên khoa mới cân nhắc lựa chọn để hỗ trợ can thiệp cho người bệnh và phải theo dõi kỹ lưỡng để đảm bảo an toàn. Một số loại thuốc chống trầm cảm thuộc nhóm MAOI có thể được sử dụng như Tranylcypromine, Phenelzine, Isocarboxazid.

Cơ chế hoạt động: Thuốc ức chế monoamin oxydase (MAOI) hoạt động dựa theo cơ chế ngăn chặn sự hình thành của enzyme monoamine oxidase. Đây là một loại enzyme có khả năng làm phá vỡ chất dẫn truyền thần kinh.

Khi nào thuốc chống trầm cảm có tác dụng?

Việc sử dụng thuốc chống trầm cảm để cải thiện tâm trạng, ngăn chặn các triệu chứng nguy hiểm gây khó chịu cần phải được kiên trì. Cũng bởi, hầu hết các loại thuốc chống trầm cảm sẽ bắt đầu có hiệu quả trong khoảng 2 tuần đầu sử dụng.

Xem thêm : ✴️ Sỏi thận có chữa được không? tình dục và sinh con

Tuy nhiên, để có thể đạt được hiệu quả đầy đủ và vượt trội nhất thì phải duy trì sử dụng đều đặn trong vòng 4 đến 6 tuần tùy thuộc vào tình trạng bệnh của mỗi người. Đối với các trường hợp nghiêm trọng, trầm cảm diễn biến nặng với những biểu hiện nguy hiểm thì thời gian phát huy công dụng của thuốc có khả năng kéo dài hơn.

Theo chia sẻ của các chuyên gia thì đối với các trường hợp bệnh trầm cảm lần đầu khi được chỉ định dùng thuốc sẽ cần duy trì điều trị trong khoảng 6 đến 9 tháng. Đối với trầm cảm tái phát thì thời gian sử dụng sẽ được kéo dài hoặc thậm chí là dùng suốt đời để kiểm soát triệu chứng bệnh tốt hơn.

Quá trình dùng thuốc chống trầm cảm cần phải duy trì tùy vào tình trạng bệnh của mỗi người.

Do đó, để đạt được hiệu quả điều trị tốt nhất, người bệnh cần phải tuân thủ nghiêm ngặt các chỉ định sử dụng của bác sĩ. Đặc biệt không được tự ý ngừng sử dụng khi chưa có sự hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa để tránh tình trạng nguy hiểm hoặc khiến cho bệnh tình tái phát nghiêm trọng hơn.

Nếu sau khoảng 2 đến 4 tuần sử dụng thuốc nhưng tình trạng trầm cảm không được thuyên giảm hoặc cơ thể có xuất hiện các biểu hiện bất thường thì người bệnh cũng cần nhanh chóng thông báo với bác sĩ chuyên khoa để được hỗ trợ chi tiết. Lúc này bác sĩ có thể cân nhắc đến việc tăng liều lượng hoặc thay đổi loại thuốc sử dụng để đáp ứng tốt đối với tình trạng sức khỏe của người bệnh.

Dựa vào số liệu thống kê nhận thấy rằng, có gần khoảng 60% các trường hợp người bệnh có thể đáp ứng tốt với loại thuốc chống trầm cảm đầu tiên mà họ được chỉ định sử dụng. Tuy nhiên, cũng có rất nhiều người bệnh phải thử qua hơn 1 loại thuốc để có thể cân bằng trạng thái tâm lý, làm thuyên giảm các triệu chứng trầm cảm.

Tác dụng phụ thường gặp khi dùng thuốc chống trầm cảm

Như đã chia sẻ, thuốc chống trầm cảm có thể gây ra nhiều tác dụng phụ ngoài ý muốn trong quá trình sử dụng. Cũng bởi, loại thuốc này hoạt động dựa vào cơ chế làm thay đổi một số loại hóa chất bên trong não bộ nên thời gian đầu khi sử dụng, cơ thể người bệnh có thể chưa thích ứng tốt và gây nên những triệu chứng khác lạ.

Thông thường, những tác dụng phụ của thuốc có thể xuất hiện trong khoảng 1 đến 2 tuần đầu khi vừa sử dụng và sẽ tự biến mất khi cơ thể đáp ứng tốt với thuốc. Trong tình trạng các biểu hiện của tác dụng phụ không thuyên giảm hoặc trở nên nghiêm trọng hơn thì người bệnh có thể được cân nhắc áp dụng loại thuốc chống trầm cảm khác.

Tuy nhiên, không phải tất cả những người bệnh đều sẽ có xuất hiện các tác dụng phụ giống nhau. Ngoài ra, các loại thuốc chống trầm cảm ở các nhóm khác nhau cũng có khả năng gây ra những tác dụng phụ khác nhau. Tùy thuộc vào đặc điểm cơ thể, sự thích ứng, sức khỏe và các yếu tố ảnh hưởng khác mà người bệnh có thể đối mặt với những tác dụng phụ riêng biệt.

Các loại thuốc chống trầm cảm đều có khả năng gây ra những tác dụng phụ ngoài ý muốn.

Vì thế, bác sĩ chuyên khoa vẫn luôn khuyến khích người bệnh khi sử dụng thuốc cần phải theo dõi kỹ lưỡng các biểu hiện của bản thân và phối hợp chặt chẽ với bác sĩ chuyên khoa để có thể kịp thời ngăn chặn các tác dụng tiêu cực của thuốc. Dưới đây là một số tác dụng phụ thường gặp trong quá trình điều trị bằng thuốc chống trầm cảm như:

• Buồn nôn, nôn

• Mệt mỏi, buồn ngủ liên tục, mất tập trung

• Gia tăng cảm giác thèm ăn, thay đổi cân nặng

• Khô miệng

• Mờ mắt, giảm thị lực

• Mất ngủ, khó đi vào giấc ngủ, ngủ không ngon giấc

• Rối loạn tiêu hóa, khó tiêu, táo bón

• Đau đầu, chóng mặt

• Dễ kích động, cáu gắt, nóng giận

• Gia tăng cảm giác lo lắng, sợ hãi

• Giảm ham muốn, hình thành các rối loạn tình dục khác. Ví dụ như ở nam giới sẽ bị rối loạn cương dương, xuất tinh sớm hoặc ở nữ giới sẽ bị rối loạn kinh nguyệt, không đạt được khoái cảm,…

• Gia tăng nguy cơ xuất hiện các suy nghĩ tiêu cực và dẫn đến các ý định, hành vi tự sát, đặc biệt là trẻ em và thanh thiếu niên bị trầm cảm nặng hoặc những người có kèm các bệnh lý nghiêm trọng khác.

Nguyên tắc và lưu ý khi sử dụng thuốc chống trầm cảm

Thuốc chống trầm cảm có tác dụng rất tốt trong việc hỗ trợ ngăn chặn và làm thuyên giảm các triệu chứng nguy hiểm do trầm cảm gây ra hoặc các biểu hiện từ những bệnh lý có liên quan như rối loạn lo âu, rối loạn lưỡng cực, rối loạn stress sau sang chấn,…Tuy nhiên, nhìn chung thì hầu hết các loại thuốc này đều có khả năng gây ra những tác dụng phụ khó có thể kiểm soát.

Xem thêm : Xác định huyết thống qua nhóm máu ABO có chính xác không?

Người bệnh cần tuân thủ nghiêm ngặt các chỉ định dùng thuốc của bác sĩ chuyên khoa.

Chính vì thế, để đảm bảo an toàn trong quá trình sử dụng, người bệnh cần phải thực hiện theo đúng nguyên nhân và lưu ý một số điều cần thiết sau đây:

• Sử dụng thuốc chống trầm cảm đúng theo chỉ định, hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa (uống đúng thuốc, đúng liều lượng, đúng thời gian).

• Tuyệt đối không được tự ý mua thuốc về sử dụng hoặc dùng chung đơn thuốc với bệnh nhân khác, sử dụng lại đơn thuốc cũ.

• Thuốc chống trầm cảm không mang đến tác dụng ngay tức thời khi vừa mới sử dụng. Do đó, người bệnh cần phải kiên trì uống thuốc đúng theo chỉ định của bác sĩ, duy trì uống đúng thời gian để đạt được hiệu quả tốt nhất.

• Không được tự ý ngừng sử dụng thuốc chống trầm cảm để tránh gây ra những ảnh hưởng tiêu cực, đặc biệt là tình trạng hội chứng ngưng thuốc chống trầm cảm.

• Người bệnh cần đến thăm khám và chẩn đoán trực tiếp tại các cơ ở chuyên khoa uy tín để được bác sĩ đánh giá và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp nhất, cũng bởi mỗi tình trạng bệnh khác nhau sẽ được chỉ định dùng các loại thuốc với liều lượng khác nhau.

• Bệnh nhân cần chia sẻ đầy đủ thông tin về bệnh lý, các loại thuốc đã và đang sử dụng cũng như tiền sử dị ứng thuốc trước đó để bác sĩ kê đơn thuốc phù hợp, tránh tình trạng sử dụng các loại thuốc mang tính tương tác mạnh.

• Trong suốt quá trình điều trị bệnh trầm cảm, người bệnh tuyệt đối không được sử dụng các chất kích thích, chất gây nghiện như rượu bia, ma túy, thuốc lá để tránh làm suy giảm hiệu quả của thuốc hoặc gia tăng các tác dụng phụ gây nguy hiểm. Thay vào đó, hãy đảm bảo uống đủ nước mỗi ngày, có thể gia tăng sử dụng các loại nước ép trái cây, hoa củ quả để tăng cường sức đề kháng cho cơ thể.

• Trong thời gian sử dụng thuốc chống trầm cảm, người bệnh cần phải theo dõi kỹ lưỡng về những thay đổi, chuyển biến của các triệu chứng bệnh. Nếu nhận thấy có xuất hiện các dấu hiệu khác thường hoặc các triệu chứng của trầm cảm tăng cao thì nên thông báo ngay với bác sĩ chuyên khoa để được hỗ trợ ngăn chặn kịp thời.

• Đối với các trường hợp trầm cảm nặng, khi dùng thuốc cần phải được theo dõi và giám sát kỹ lưỡng của bác sĩ cùng người thân trong gia đình. Tuyệt đối đừng cho bệnh nhân tự ý giữ và uống thuốc để tránh tình trạng dùng thuốc quá liều để tự sát.

• Thuốc chống trầm cảm cần được bảo quản ở nơi thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp của mặt trời và nên để xa tầm tay của trẻ nhỏ và thú cưng.

Trung tâm NHC hỗ trợ chữa lành tâm bệnh bằng phương pháp trị liệu tâm lý.

Thuốc chống trầm cảm không thể thay thế hoàn toàn cho các biện pháp điều trị bệnh nên cần được hỗ trợ kết hợp với các biện pháp chuyên môn khác, chẳng hạn như tâm lý trị liệu, can thiệp tại nhà. Hiện nay, Trung tâm Tâm lý trị liệu NHC Việt Nam đang là một trong các cơ sở uy tín hàng đầu về lĩnh vực áp dụng trị liệu tâm lý cho người bệnh trầm cảm và nhiều tình trạng đang gặp vấn đề sức khỏe về tinh thần khác.

Trị liệu tâm lý khi được kết hợp với việc dùng thuốc sẽ giúp gia tăng hiệu quả của quá trình cải thiện, nhất là những trường hợp trầm cảm nặng hoặc người bệnh có ý định muốn tự sát. Tùy thuốc vào những tình trạng bệnh khác nhau mà các chuyên gia tâm lý hàng đầu tại NHC sẽ đánh giá và cân nhắc để áp dụng các biện pháp trị liệu phù hợp, giúp bạn mau chóng loại bỏ tận gốc nguyên nhân gây bệnh và cân bằng tốt cuộc sống.

TRUNG TÂM TÂM LÝ TRỊ LIỆU NHC VIỆT NAM:

• Cơ sở 1: Số 11 ngõ 83 Trần Duy Hưng, Trung Hoà, Cầu Giấy, Hà Nội

• Cơ sở 2: Số 05 Lô 13A, Trung Yên 6, Yên Hoà, Cầu Giấy, Hà Nội

• Cơ sở 3: Số 18 Phan Chu Trinh nối dài, Phường 13, Quận Bình Thạnh, TP Hồ Chí Minh

• Hotline: 096 589 8008

• Website: tamlytrilieunhc.com

• Email: [email protected]

• Fanpage: FB.com/tamlytrilieuNHC/

Thuốc chống trầm cảm là một trong các phương pháp hỗ trợ điều trị, cải thiện trầm cảm và các bệnh lý tâm thần hiệu quả. Tuy nhiên, trong quá trình sử dụng cần phải thực sự cẩn trọng để đảm bảo an toàn và mang đến hiệu quả vượt trội.

Có thể bạn quan tâm:

• 10+ Tác Dụng Phụ Của Thuốc Chống Trầm Cảm Bạn Nên Quan Tâm

• Thuốc chống trầm cảm uống lâu ngày có gây nghiện không?

• Bị trầm cảm nặng có chữa được không? Phải làm sao?

• Top 5 Địa chỉ khám và điều trị trầm cảm tại Hà Nội

Nguồn: https://piaggiotopcom.vn
Danh mục: Câu Hỏi